ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Το νέο μοντέλο ανάπτυξης, με το οποίο η Ελλάδα θα ξεπεράσει όχι μόνον την κρίση αλλά και τις προϋπάρχουσες αναπτυξιακές παθογένειες, πρέπει να στηριχτεί σημαντικά στην τεχνολογική αναβάθμιση της οικονομίας και του παραγωγικού δυναμικού.

Ο ανθρώπινος παράγοντας αποτελεί την κινητήρια δύναμη για την ανάπτυξη της ψηφιακής οικονομίας καθώς και της ενσωμάτωσης και διάχυσης των ωφελειών της στην ελληνική κοινωνία και οικονομία. Εκτός από το πεδίο της οικονομίας, οι ψηφιακές δεξιότητες είναι το εργαλείο για τη συμμετοχή με ισότιμους όρους, όλων ανεξαιρέτως των πολιτών, σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας που διαρκώς εμπλουτίζονται μέσω των ΤΠΕ (Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνίων).

Ψηφιακός γραμματισμός

O ψηφιακός γραμματισμός ορίζεται ως «η ικανότητα ενός ατόμου να αναζητά, να βρίσκει, να αξιολογεί, να χρησιμοποιεί, να μοιράζετε και να δημιουργεί περιεχόμενο χρησιμοποιώντας τις τεχνολογίες της πληροφορίας και των επικοινωνιών.

Αναφορικά με τα βασικά προσόντα δεξιοτήτων ΤΠΕ, η Ελλάδα κατατάσσεται στην 26η θέση μεταξύ των 28 χωρών-μελών της Ε.Ε. Η υστέρηση αυτή παρουσιάζεται σε όλες τις ηλικιακές ομάδες, αν και στις ηλικίες από 16 έως 24 , ο σχετικός δείκτης πλησιάζει περισσότερο τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο.

Η στήριξη και η ανάπτυξη των ψηφιακών δεξιοτήτων της νέας γενιάς είναι ζωτικής σημασίας για το αύριο της χώρας, αλλά και η στήριξη του μεγαλύτερου ηλικιακά πληθυσμού κρίνεται σημαντική, καθότι εκεί παρουσιάζεται και μεγάλη υστέρηση. Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με την έρευνα για τις δεξιότητες των ενηλίκων (PIAAC) που διενεργήθηκε από τον ΟΟΣΑ για την Ελλάδα το 2015, τα στοιχεία για τη χώρα μας δείχνουν ότι σε επίπεδο τεχνολογικών δεξιοτήτων, το 17,4% των ενηλίκων στην Ελλάδα δεν έχει εμπειρία στη χρήση Η/Υ (μέσος όρος ΟΟΣΑ 10%) ενώ σχεδόν 1 στους 2 Έλληνες (47,9%) κατατάχθηκε στο χαμηλότερο βαθμολογικό επίπεδο (Επίπεδο 1) όσον αφορά την επίλυση προβλημάτων σε περιβάλλον Η/Υ (μέσος όρος ΟΟΣΑ 42,9%), γεγονός που αναδεικνύει την ανάγκη απόκτησης ψηφιακών δεξιοτήτων.

Το γεγονός αυτό αυξάνει τον κίνδυνο ψηφιακού αποκλεισμού για ένα μεγάλο τμήμα του πληθυσμού. Λύση στο πρόβλημα αυτό, μπορούν να δώσουν οργανωμένα προγράμματα δια βίου μάθησης, εστιασμένα σε ΤΠΕ, που αποτελούν το κλειδί για την ψηφιακή ανάπτυξη της χώρας, δίνοντας στον καθένα την ευκαιρία, ανεξάρτητα από ηλικία, προέλευση, κατάσταση και υπόβαθρο να συμμετέχει στην ψηφιακή κοινωνία, ως ψηφιακός πολίτης, εργαζόμενος ή παραγωγός.

Διαπιστώνοντας λοιπόν την ανάγκη ανάληψης δράσεων για τη βελτίωση των ψηφιακών δεξιοτήτων, τόσο του γενικού πληθυσμού όσο και του ειδικού ανθρώπινου δυναμικού, και όπως αυτή προκύπτει από τον «Δείκτη Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας (DESI)», που δημοσίευσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, και αξιολογώντας τη σπουδαιότητα υλοποίησης δράσεων στο πλαίσιο της «Εθνικής Ψηφιακής Στρατηγικής 2016-2021» , το ΥΨΗΠΤΕ και το ΕΑΠ συνεργάζονται για την υλοποίηση δράσεων ενημέρωσης και εκπαιδευτικών πρωτοβουλιών και την ενίσχυση των παρεχόμενων υπηρεσιών εκπαίδευσης και κατάρτισης σε ευρύ και γεωγραφικά κατανεμημένο σε όλη τη χώρα πληθυσμό, αξιοποιώντας την τεχνογνωσία του ΕΑΠ σε θέματα ανοικτής και εξ αποστάσεως εκπαίδευσης η οποία υλοποιεί εξ ορισμού τη δέσμευση ενός σύγχρονου κοινωνικού κράτους για ίσες ευκαιρίες στην εκπαίδευση.

Οι σχεδιαζόμενες δράσεις θα συμβάλλουν στην απόκτηση του γενικού πληθυσμού κατάλληλων και υψηλής ποιότητας γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων που αποκτώνται μέσω της διά βίου μάθησης, με έμφαση στα μαθησιακά αποτελέσματα, με στόχο τη μείωση του ψηφιακού χάσματος, την ενεργό συμμετοχή στα κοινά και την ευημερία του πολίτη.

Δεδομένης της σημαντικής τεχνογνωσίας του ΕΑΠ, η δημόσια διοίκηση μπορεί να παράσχει ανοικτή και ευέλικτη μάθηση, αξιοποιώντας πλήρως τις δυνατότητες που προσφέρουν τα εξελιγμένα συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης που κατέχει και παρέχει το Ίδρυμα, καθώς και τη σχεδόν άμεση προσαρμογή τους στον σημερινό ψηφιακό κόσμο, εξασφαλίζοντας:

1. Συμμετοχή στο εκπαιδευτικό σύστημα ατόμων από μειονεκτούσες ομάδες και από διαφορετικά περιβάλλοντα, όπως μη εργαζόμενες μητέρες, άνεργοι, νέοι χωρίς πρόσβαση σε ανώτερη και ανώτατη παιδεία, ηλικιωμένοι αλλά και μετανάστες
2. Κάλυψη σε σημαντικό πληθυσμό εκπαιδευομένων και σε μεγάλη γεωγραφική διασπορά, με το μικρότερο δυνατό κόστος τόσο για τους εκπαιδευόμενους όσο και για το εκπαιδευτικό σύστημα.

Οι προσφερόμενοι ανοικτοί εκπαιδευτικοί πόροι και οι ανοικτές πρακτικές μπορούν να αυξήσουν την αποτελεσματικότητα της εκπαίδευσης προάγοντας ταυτόχρονα την ισότητα, διότι αυξάνουν τη διαθεσιμότητα της γνώσης σε μεγάλο τμήμα του πληθυσμού καθώς όλα τα άτομα θα μπορούν να αντλούν γνώσεις οποτεδήποτε και οπουδήποτε, χρησιμοποιώντας οποιαδήποτε συσκευή.

Το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, έχοντας το τελευταίο χρόνο αναγνωρίσει το μεγάλο ρόλο που διαδραματίζει ο σωστός σχεδιασμός εκπαιδευτικής στρατηγικής και προγραμμάτων και κυρίως το ζήτημα ανάπτυξης κατάλληλων δεξιοτήτων, έχει μελετήσει, σχεδιάσει και αναλάβει σημαντικό αριθμό πρωτοβουλιών που οδηγούν στη γεφύρωση του κενού που υπάρχει μεταξύ της εκπαίδευσης και της αγοράς και τον στόχων ανάπτυξης και απασχόλησης.

Στα πλαίσια της κοινωνικής του προσφοράς, το ΕΑΠ συμμετέχει πια ενεργά, ως επίσημο μέλος, στο « Digital Skills and Jobs Coalition», μιας σημαντικής πρωτοβουλίας της DG CONNECT και του Digital Single Market, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στην οποία συμμετέχουν εκπρόσωποι των κρατών μελών, εταιρείες (όπως η Google και η Microsoft), κοινωνικοί εταίροι, μη κερδοσκοπικές οργανώσεις και φορείς εκπαίδευσης που λαμβάνουν μέτρα για την αντιμετώπιση της έλλειψης ψηφιακών δεξιοτήτων στην Ευρώπη.

Το ΕΑΠ έχει ήδη εκπονήσει ώριμο σχέδιο χάραξης εκπαιδευτικής στρατηγικής σε σχέση με τις δεξιότητες, που έχει ήδη παρουσιαστεί με επιτυχία στο Υπουργείο Εργασίας, στο Υπουργείο Παιδείας, ενώ αυτή την εποχή ετοιμάζει δράσεις καταπολέμησης του ψηφιακού αναλφαβητισμού σε συνεργασία με το Υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης σύμφωνα και με το κείμενο της «Εθνικής Ψηφιακής Στρατηγικής 2016-2021».

Το ΕΑΠ είναι Δημόσιο Πανεπιστήμιο, ισότιμο με τα άλλα ΑΕΙ της χώρας και το μόνο εξειδικευμένο και διεθνώς πιστοποιημένο ίδρυμα στην εξ αποστάσεως παροχή προπτυχιακής, μεταπτυχιακής εκπαίδευσης και επιμόρφωσης . Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση, ωθούμενη από νέες και επιτακτικές κοινωνικοοικονομικές απαιτήσεις, αλλά και από την τεχνολογική πρόοδο στον τομέα της πληροφορικής και των επικοινωνιών, γνωρίζει μεγάλη ανάπτυξη σε διεθνές επίπεδο, και αποτελεί σημαντική διέξοδο στην παροχή εκπαίδευσης ενηλίκων, αλλά και στην παροχή ανοικτής εκπαίδευσης, με δυνατότητα να καλύψει σημαντικό πληθυσμό εκπαιδευόμενων σε μεγάλη γεωγραφική διασπορά, με το μικρότερο δυνατό κόστος τόσο για τους εκπαιδευόμενους όσο και για το εκπαιδευτικό σύστημα.

Περισσότερες πληροφορίες για το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο http://www.eap.gr

Η συνεργασία του ΕΑΠ με το ΥΨΗΠΤΕ προέκυψε μέσα από την ανάγκη ανάληψης δράσεων για τη βελτίωση των ψηφιακών δεξιοτήτων, τόσο του γενικού πληθυσμού όσο και του ειδικού ανθρώπινου δυναμικού, όπως αυτή προκύπτει από τον «Δείκτη Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας (DESI)» που δημοσίευσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2016, και τη σπουδαιότητα υλοποίησης δράσεων στο πλαίσιο της «Εθνικής Ψηφιακής Στρατηγικής 2016-2021». Η συνεργασία αυτή έχει ως στόχο την υλοποίηση εκπαιδευτικών πρωτοβουλιών και την ενίσχυση των παρεχόμενων υπηρεσιών εκπαίδευσης και κατάρτισης σε ένα ευρύ και γεωγραφικά κατανεμημένο σε όλη τη χώρα πληθυσμό, αξιοποιώντας την τεχνογνωσία του ΕΑΠ σε θέματα ανοικτής και εξ αποστάσεως εκπαίδευσης η οποία εκφράζει τη δέσμευση ενός σύγχρονου κοινωνικού κράτους για ίσες ευκαιρίες στην εκπαίδευση.

Αναφορικά με τα βασικά προσόντα δεξιοτήτων ΤΠΕ, η Ελλάδα κατατάσσεται στην 26η θέση μεταξύ των 28 χωρών-μελών της Ε.Ε. Η υστέρηση αυτή παρουσιάζεται σε όλες τις ηλικιακές ομάδες, αν και στις ηλικίες από 16 έως 24, ο σχετικός δείκτης πλησιάζει περισσότερο τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο. Η στήριξη και η ανάπτυξη των ψηφιακών δεξιοτήτων της νέας γενιάς είναι ζωτικής σημασίας για το αύριο της χώρας. Παράλληλα, η στήριξη και του μεγαλύτερου ηλικιακά πληθυσμού κρίνεται σημαντική, καθότι εκεί παρουσιάζεται μεγάλη υστέρηση. Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με την έρευνα για τις δεξιότητες των ενηλίκων (PIAAC) που διενεργήθηκε από τον ΟΟΣΑ για την Ελλάδα το 2015, τα στοιχεία για τη χώρα μας δείχνουν ότι σε επίπεδο τεχνολογικών δεξιοτήτων, το 17,4% των ενηλίκων στην Ελλάδα δεν έχει εμπειρία στη χρήση Η/Υ (μέσος όρος ΟΟΣΑ 10%), ενώ σχεδόν 1 στους 2 Έλληνες (47,9%) κατατάχθηκε στο χαμηλότερο βαθμολογικό επίπεδο (Επίπεδο 1) όσον αφορά την επίλυση προβλημάτων σε περιβάλλον Η/Υ (μέσος όρος ΟΟΣΑ 42,9%), γεγονός που αναδεικνύει την ανάγκη απόκτησης ψηφιακών δεξιοτήτων.

Στο πλαίσιο ΣΥΜΦΩΝΙΑΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ TOY YΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΨΗΦΙΑΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ, ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΚΑΙ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΑΝΟΙΚΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ, στοχεύουμε στην εξασφάλιση μόνιμης, τακτικής και λειτουργικής συνεργασίας ανάμεσα στους δύο φορείς για την προετοιμασία, τον σχεδιασμό, την αποτελεσματική εφαρμογή, την εποπτεία της υλοποίησης και την εξασφάλιση της λειτουργικότητας ή/και βιωσιμότητας της δράσης σχετικά με την «Καταπολέμηση Ψηφιακού Αναλφαβητισμού και Ενίσχυση Ψηφιακών Δεξιοτήτων».

Σκοποί της δράσης είναι:

• Να αποκτηθούν βασικές ψηφιακές δεξιότητες σε μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού.
• Να αποκτηθούν και ενισχυθούν οι βασικές ψηφιακές δεξιότητες που απαιτούνται για απασχόληση στον ιδιωτικό αλλά και δημόσιο τομέα.
• Να ενισχυθούν οι επαγγελματικές δεξιότητες σε θέματα Τεχνολογίας Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ).
• Να επιτευχθεί αύξηση του αριθμού των πτυχιούχων φυσικών επιστημών, τεχνολογίας, επιστήμης των μηχανικών και μαθηματικών.
• Να υπάρξει μεγαλύτερη χρήση από τον πληθυσμό των διαθέσιμων διαδικτυακών δημόσιων υπηρεσιών.
• Να μειωθεί η τεχνοφοβία στον γενικό πληθυσμό, αλλά ταυτόχρονα να αυξηθεί η κατανόηση θεμάτων ασφάλειας και προστασίας, αλλά και ηθικής χρήσης των νέων τεχνολογιών.
• Να αυξηθεί η ανταγωνιστικότητα αλλά και η αποδοτικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων, μέσω αποδοχής και αξιοποίησης του ηλεκτρονικού εμπορίου και συναφών νέων υπηρεσιών.
• Να υπάρξει ομαλή μετάβαση προς την ψηφιακή οικονομία βασισμένη στη γνώση και οδηγούμενη από την καινοτομία.

Από το Δεκέμβριο του 2016 άρχισε η πρόσβαση χιλιάδων πολιτών, που ζουν σε αγροτικές, ορεινές, νησιωτικές και δυσπρόσιτες περιοχές της Ελλάδας, σε υπηρεσίες γρήγορου Internet, με ταχύτητες ως 50Mbps, στο πλαίσιο του έργου «Rural Broadband» του Υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης.

Οι νέες ευρυζωνικές ταχύτητες βελτιώνουν την καθημερινότητα πολιτών και τοπικών επιχειρήσεων, καλύπτοντας καθημερινές ανάγκες και συμβάλλοντας στην ανάπτυξη της τοπικής επιχειρηματικότητας και ανταγωνιστικότητας γεφυρώνοντας το ψηφιακό χάσμα μεταξύ αστικών κέντρων και περιφέρειας.

Για τις περιοχές που η ιδιωτική πρωτοβουλία δεν μπορούσε να καλύψει, τις λεγόμενες λευκές περιοχές, η παρέμβαση της Πολιτείας ήταν καθοριστική, όπως περιγράφεται και στην Εθνική Ψηφιακή Στρατηγική.

Η ψηφιακή ανάπτυξη και οι τηλεπικοινωνίες μπορούν, αναμφίβολα, να λειτουργήσουν ως η ατμομηχανή στην πορεία της Ελλάδας προς ένα πολύ καλύτερο αύριο, μετατρέποντας τη χώρα σε κόμβο εμπορίου και τηλεπικοινωνιών. Στρατηγική επιλογή του υπουργείου ΨΗΠΤΕ είναι τα οφέλη της νέας εποχής να τα απολαύσουν ισότιμα, όλοι οι Έλληνες. Χωρίς γεωγραφικούς και κοινωνικούς αποκλεισμούς. Εξέλιξη που θα φέρει άμεσα και πολύ σημαντικά οφέλη, τόσο μέσω της δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας, όσο και μέσω της σημαντικής ενίσχυσης της τοπικής ανταγωνιστικότητας.

Το «Rural Broadband», στο πλαίσιο του έργου «Ανάπτυξη Ευρυζωνικών Υποδομών σε Αγροτικές “Λευκές” Περιοχές της Ελληνικής Επικράτειας», υλοποιείται με τη μέθοδο της Σύμπραξης Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ). Είναι συγχρηματοδοτούμενο από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και από εθνικούς πόρους και υλοποιήθηκε από τον όμιλο ΟΤΕ μέσω των εταιρειών OTE RURAL North και OTE RURAL South, και αφορά την ανάπτυξη ενός δικτύου οπτικών ινών σε 2.247 «λευκούς» οικισμούς χωρίς ευρυζωνική πρόσβαση, με σκοπό την χονδρική διάθεση ευρυζωνικών υπηρεσιών. Οι υποδομές αυτές προβλέπεται να περάσουν στην κυριότητα του Ελληνικού δημοσίου μετά την πάροδο 15ετίας. Με την ολοκλήρωση του έργου «Rural Broadband Internet», που σχεδίασε η Γενική Γραμματεία Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων, θα εξυπηρετούνται σχεδόν 3.700 οικισμοί της χώρας, με περισσότερους από 525.000 κατοίκους (στο σύνολο της χώρας).

Από το σύνολο των οικισμών, οι 804 βρίσκονται σε 19 νομούς της βόρειας Ελλάδας, στους Νομούς Δράμας, Έβρου, Καβάλας, Ξάνθης, Ροδόπης, Λέσβου, Χίου, Γρεβενών, Καστοριάς, Κοζάνης, Φλωρίνης, Ιωαννίνων, Ημαθίας, Θεσσαλονίκης, Κιλκίς, Πέλλης, Πιερίας, Σερρών, Χαλκιδικής. Οι υπόλοιποι 1.443 βρίσκονται σε 17 Νομούς της νότιας Ελλάδας, στους Νομούς Αχαΐας, Ηλείας, Ζακύνθου, Κεφαλληνίας, Λευκάδος, Ηρακλείου, Λασιθίου, Ρεθύμνης, Χανίων, Αργολίδος, Αρκαδίας, Κορινθίας, Λακωνίας, Μεσσηνίας, Πειραιώς, Δωδεκανήσου και Βοιωτίας.

Στην εποχή που η οικονομία είναι παγκόσμια και έντονα πια ψηφιοποιημένη, για να μπορέσει να υπάρξει επιτυχημένη επιχειρηματικότητα άρα και ανάπτυξη, δυστυχώς δεν αρκούν πια μόνο παρεμβάσεις «διόρθωσης» όπως η μείωση του κόστους λειτουργίας, ούτε η βελτίωση των προϊόντων μια επιχείρησης, αλλά χρειάζονται και άλλου τύπου παρεμβάσεις με μακροπρόθεσμη απόδοση. Υπάρχει πολλές φορές έντονη ανάγκη να επαναπροσδιοριστεί, για παράδειγμα, ο τρόπος διαχείρισης μιας επιχείρησης καθώς και ο τρόπος προσέγγισης της παγκόσμιας αγοράς. Οι δείκτες DESI αναδεικνύουν και πάλι το πρόβλημα ελάχιστης χρήστης την ηλεκτρονικών εργαλείων επιχειρηματικότητας, όπως online πωλήσεις, αξιοποίηση εργαλείων B2C (business to consumer), κ.α.. Ενδεικτικά η Ελλάδα κατατάσσεται 24 ^η (σε 28) σε τζίρο από το ηλεκτρονικό εμπόριο (e-commerce).

Πέρα από τα αυτονόητα που πρέπει να παρέχει η δημόσια διοίκηση, όπως πρόσβαση σε χρηματοδότηση και μείωση της γραφειοκρατίας, υπάρχουν και άλλα σημεία στα οποία μπορεί να συμβάλει το ΕΑΠ με την εξ αποστάσεως εκπαίδευση ενηλίκων μέσω σύντομων προγραμμάτων. Ενδεικτικά, αυτά είναι:

1. Διαθεσιμότητα εκπαίδευσης και δυνατότητες ενίσχυσης στοχευμένων δεξιοτήτων μέσω εξ αποστάσεως εκπαίδευσης.
2. Μακροπρόθεσμα, δημιουργία από αξιόλογο ανθρώπινο δυναμικό (ικανούς απόφοιτους).
3. Συμβολή στη δημιουργία καινοτόμας επιχειρηματικής κουλτούρας.

Δεδομένου ότι οι νέες τεχνολογίες επιτρέπουν την εφαρμογή καινοτόμων επιχειρηματικών μοντέλων και ταχύτερης ανάπτυξης, οι προτάσεις του ΕΑΠ αφορούν τις ακόλουθους δράσεις:

• Μεταφορά δεξιοτήτων στον επιχειρηματικό κόσμο (σεμινάρια – κατάρτιση, σύντομα προγράμματα).
• Ερευνητικές εργασίες / μελέτες για επιχειρηματικότητα.
• Ενημέρωση για την έννοια της επιχειρηματικότητας σε όλο το φάσμα εκπαιδευτικού /ερευνητικού συστήματος.